Redux Saga là gì? Giải mã “Phù thủy” xử lý Side Effect trong Redux

Khi xây dựng các ứng dụng React quy mô lớn với Redux, một trong những thách thức lớn nhất mà lập trình viên phải đối mặt là quản lý side effect (tác dụng phụ). Các tác vụ bất đồng bộ như gọi API, truy cập localStorage, hay kết nối WebSocket có thể nhanh chóng làm “bẩn” action creators hoặc components.

Đây là lúc Redux Saga xuất hiện.

Vậy Redux Saga là gì? Nói một cách đơn giản, Redux Saga là một thư viện middleware (phần mềm trung gian) cho Redux, được thiết kế để xử lý các side effect một cách gọn gàng, hiệu quả và dễ dàng kiểm thử (test).

Nếu bạn đang vật lộn với logic bất đồng bộ phức tạp trong ứng dụng Redux của mình, bài viết này sẽ giải thích tại sao Redux Saga có thể là “vị cứu tinh” mà bạn đang tìm kiếm.

🤷‍♂️ Tại sao Redux lại cần Middleware như Saga?

Để hiểu vai trò của Redux Saga, chúng ta cần nhớ lại nguyên tắc cốt lõi của Redux:

Redux được xây dựng trên một luồng dữ liệu một chiều (unidirectional data flow) và các reducer phải là các hàm thuần khiết (pure functions).

Điều này có nghĩa là reducer chỉ nhận state và action, sau đó trả về một state mới mà không gây ra bất kỳ “tác dụng phụ” nào. Nó không được phép gọi API, không được thay đổi dữ liệu bên ngoài, và phải luôn trả về cùng một kết quả với cùng một đầu vào.

Nhưng ứng dụng thực tế thì luôn cần gọi API. Vậy chúng ta đặt logic đó ở đâu?

• Trong Components? 👎 Không nên. Điều này vi phạm nguyên tắc tách biệt logic (separation of concerns) và làm component trở nên cồng kềnh, khó tái sử dụng.
• Trong Action Creators? 👎 Có thể, nhưng action creator thông thường của Redux chỉ trả về một object (action).

Đây là lý do các middleware như Redux Thunk và Redux Saga ra đời. Chúng “đứng giữa” tiến trình dispatch action và reducer, cho phép chúng ta thực thi logic bất đồng bộ trước khi (hoặc sau khi) một action đến được reducer.

⚙️ Redux Saga là gì và nó hoạt động như thế nào?

Redux Saga là một middleware sử dụng một tính năng mạnh mẽ của ES6 gọi là Generator Functions (các hàm có dấu *) để xử lý luồng logic bất đồng bộ.

Thay vì dispatch các hàm “thunk” (như Redux Thunk), Redux Saga cho phép bạn “lắng nghe” các action được dispatch vào store và kích hoạt các “Saga” tương ứng.

Luồng hoạt động cơ bản của Redux Saga có thể được mô tả qua 2 nhân vật chính:

Watcher Sagas (Những người quan sát)

Đây là các generator function “lắng nghe” một loại action cụ thể. Khi action đó được dispatch, “watcher” sẽ kích hoạt một “worker” để xử lý logic.

Saga cung cấp các “Effect” (hiệu ứng) để thực hiện việc này, phổ biến nhất là:

• takeEvery: Lắng nghe action và thực thi worker mỗi lần action đó được dispatch.
• takeLatest: Lắng nghe action, nhưng nếu action được dispatch liên tục, nó sẽ hủy bỏ các tác vụ worker trước đó và chỉ thực thi tác vụ cuối cùng (rất hữu ích cho chức năng tìm kiếm).
• takeLeading: Chỉ thực thi worker cho lần đầu tiên action được dispatch và bỏ qua các lần sau cho đến khi worker hoàn thành.

Worker Sagas (Những người thực thi)

Đây là nơi chứa logic bất đồng bộ thực sự (ví dụ: gọi API). Worker Sagas cũng là các generator function. Chúng sử dụng các “Effect” do Redux Saga cung cấp để tương tác với bên ngoài.

Các Effect quan trọng bao gồm:

• call(fn, ...args): Dùng để gọi một hàm (thường là hàm gọi API). Điều quan trọng là call trả về một mô tả của hàm cần gọi, chứ không thực sự gọi nó ngay. Điều này giúp việc test trở nên cực kỳ dễ dàng.
• put(action): Dùng để dispatch một action mới vào Redux store. Ví dụ, sau khi call API thành công, bạn sẽ put một action FETCH_SUCCESS kèm theo dữ liệu.
• fork và spawn: Dùng để thực thi các tác vụ chạy song song (non-blocking).
• select: Dùng để lấy state hiện tại từ Redux store.

Bằng cách sử dụng Generator, logic của bạn trông giống như code đồng bộ (synchronous) tuần tự, rất dễ đọc và dễ bảo trì, ngay cả khi nó đang xử lý các tác vụ bất đồng bộ phức tạp.

🥊 So sánh “huyền thoại”: Redux Saga vs Redux Thunk

Đây là câu hỏi mà bất kỳ lập trình viên Redux nào cũng từng thắc mắc. Cả hai đều giải quyết cùng một vấn đề, nhưng theo cách rất khác nhau.

Nói ngắn gọn:

• Dùng Redux Thunk nếu dự án của bạn nhỏ và chỉ cần các lệnh gọi API đơn giản.
• Dùng Redux Saga nếu ứng dụng của bạn có các luồng nghiệp vụ phức tạp, cần xử lý nhiều tác vụ bất đồng bộ đồng thời, cần hủy (cancel) tác vụ, hoặc yêu cầu khả năng test cao.

Xem thêm:

• Const là gì? Ý nghĩa, Cách dùng và Sự Khác biệt trong Lập trình
• Puppeteer là gì? Toàn tập về thư viện Headless Chrome của Google
• Progressive Web App (PWA) là gì? Tất tần tật về Tương lai của Trải nghiệm Web
• Activity Diagram là gì? Hướng dẫn Chi tiết về Biểu Đồ Hoạt Động trong UML

🌟 Ưu điểm và Nhược điểm của Redux Saga

Ưu điểm

1. Khả năng Test tuyệt vời (Excellent Testability): Đây là lợi thế lớn nhất. Vì Sagas là các generator, chúng ta chỉ cần kiểm tra xem chúng yield ra đúng các Effect object hay không, mà không cần mock API hay store.
2. Tách biệt logic (Separation of Concerns): Toàn bộ logic side effect được đưa ra khỏi component và action creator, tập trung tại một nơi duy nhất (các file saga), giúp code sạch sẽ và dễ quản lý.
3. Mạnh mẽ và linh hoạt: Cung cấp các công cụ mạnh mẽ (như takeLatest, debounce, throttle, race, fork) để xử lý các kịch bản phức tạp mà Thunk làm rất vất vả.
4. Đọc code tuần tự: Logic bất đồng bộ được viết như thể nó là code đồng bộ, giúp việc đọc hiểu luồng code dễ dàng hơn.

Nhược điểm

1. Đường cong học tập (Learning Curve): Bạn và team của bạn cần phải hiểu rõ về ES6 Generator Functions, đây là một khái niệm không phải ai cũng quen thuộc.
2. Nhiều code “boilerplate” hơn: Đối với một tác vụ đơn giản, bạn sẽ phải viết nhiều code hơn (watcher, worker) so với Redux Thunk.
3. Tăng kích thước bundle: Thêm một thư viện nữa vào dự án.

🏁 Kết luận: Bạn có nên dùng Redux Saga?

Redux Saga là một công cụ cực kỳ mạnh mẽ. Nó cung cấp một cấu trúc rõ ràng, dễ kiểm thử và mạnh mẽ để quản lý các side effect trong một ứng dụng Redux.

Nếu bạn đang xây dựng một ứng dụng lớn với các luồng nghiệp vụ phức tạp (ví dụ: một trang thương mại điện tử với giỏ hàng, thanh toán, và cập nhật tồn kho theo thời gian thực), Redux Saga là một lựa chọn tuyệt vời.

Tuy nhiên, nếu ứng dụng của bạn khá đơn giản và chỉ cần gọi vài API, Redux Thunk (hoặc các giải pháp hiện đại hơn như Redux Toolkit Query) có thể là lựa chọn hiệu quả và nhanh gọn hơn.

Hiểu rõ “Redux Saga là gì” và khi nào nên (hoặc không nên) sử dụng nó là chìa khóa để xây dựng các ứng dụng React-Redux hiệu quả, dễ bảo trì và mở rộng.

Bạn có muốn tìm hiểu sâu hơn về cách cài đặt Redux Saga vào dự án React hoặc các ví dụ thực tế về takeLatest không?